יידיש
קײַלעכדיק
ס׳איז אַלצדינג קײַלעכיק –
דער עפּל און די פֿלוים,
די ערד, דער טראָפּן
און דער שטאַם פֿון בוים,
די צײַטן פֿון מעת־לעת,
די צײַטן פֿונעם יאָר.
און נאָך אַ זאַך געוואָרן כ׳בין געוואָר:
אַז קײַלעכיק איז יעטווידער באַגריף
און יעדער טאַט, אויב קוקן אין דער טיף.
אַליין די קאָנסעקווענטקייט איז אַ קרײַז.
פֿון גיין
דאָס אומקערן זיך – איז דער פּרײַז.
געבורט און טויט,
געלעכטער און געוויין.
הײַנט דאָס פֿאַרשטיין,
אַז ס׳איז ניט צו פֿאַרשטיין!
נו שוין,
איך וועל פֿון דעם ניט ריידן מער.
ס׳פֿאַלט פֿון דײַן אויג
אַ קײַלעכיקע טרער.
יידיש עברית
קײַלעכדיק
ס׳איז אַלצדינג קײַלעכיק –
דער עפּל און די פֿלוים,
די ערד, דער טראָפּן
און דער שטאַם פֿון בוים,
די צײַטן פֿון מעת־לעת,
די צײַטן פֿונעם יאָר.
און נאָך אַ זאַך געוואָרן כ׳בין געוואָר:
אַז קײַלעכיק איז יעטווידער באַגריף
און יעדער טאַט, אויב קוקן אין דער טיף.
אַליין די קאָנסעקווענטקייט איז אַ קרײַז.
פֿון גיין
דאָס אומקערן זיך – איז דער פּרײַז.
געבורט און טויט,
געלעכטער און געוויין.
הײַנט דאָס פֿאַרשטיין,
אַז ס׳איז ניט צו פֿאַרשטיין!
נו שוין,
איך וועל פֿון דעם ניט ריידן מער.
ס׳פֿאַלט פֿון דײַן אויג
אַ קײַלעכיקע טרער.
מחזור
כָּל דָּבָר בָּעוֹלָם מִסְתּוֹבֵב.
התַּפּוּחַ, שְׁזִיף מִשְׁתּוֹבֵב.
אֲדָמָה וְטִפּוֹת. סְעָרָה.
גֶּזַע עֵץ שֶׁצָּמַח בַּשְּׂדֵרָה.
סַב הַיּוֹם וְסָבִים הַזְּמַנִּים.
מִשְׁתַּנּוֹת הָעוֹנוֹת, הַשָּׁנִים.
עוֹד דָּבָר לוֹ הָפַכְתִּי מוּדָע:
כָּל מֻשָּׂג: אִם טָפֵל, עִקָּרִי
כְּשֶׁאֶבְחַן – הוּא עִנְיָן מַחְזוֹרִי.
כֵּן, הַסֵּדֶר עִגּוּל הוּא, שָׁלֵם.
הַהוֹלֵךְ, עֵת יָשׁוּב יְשַׁלֵּם.
חַי אַתָּה? בְּסוֹפְךָ עוֹד תָּמוּת.
בֶּכִי בָּא אַחֲרֵי צְחוֹק רַב כַּמּוּת.
וְתָבִין עוֹד בְּאֹפֶן בָּהִיר,
שֶׁדָּבָר בָּעוֹלָם לֹא נָהִיר.
נוּ,
דָּבָר לֹא אוֹסִיף. שׁוּם מִלָּה.
מֵעֵינְךָ הַיָּפָה הַכְּחֻלָּה,
כָּאן זוֹלֶגֶת דִּמְעָה עֲגֻלָּה.
עברית
מחזור
כָּל דָּבָר בָּעוֹלָם מִסְתּוֹבֵב.
התַּפּוּחַ, שְׁזִיף מִשְׁתּוֹבֵב.
אֲדָמָה וְטִפּוֹת. סְעָרָה.
גֶּזַע עֵץ שֶׁצָּמַח בַּשְּׂדֵרָה.
סַב הַיּוֹם וְסָבִים הַזְּמַנִּים.
מִשְׁתַּנּוֹת הָעוֹנוֹת, הַשָּׁנִים.
עוֹד דָּבָר לוֹ הָפַכְתִּי מוּדָע:
כָּל מֻשָּׂג: אִם טָפֵל, עִקָּרִי
כְּשֶׁאֶבְחַן – הוּא עִנְיָן מַחְזוֹרִי.
כֵּן, הַסֵּדֶר עִגּוּל הוּא, שָׁלֵם.
הַהוֹלֵךְ, עֵת יָשׁוּב יְשַׁלֵּם.
חַי אַתָּה? בְּסוֹפְךָ עוֹד תָּמוּת.
בֶּכִי בָּא אַחֲרֵי צְחוֹק רַב כַּמּוּת.
וְתָבִין עוֹד בְּאֹפֶן בָּהִיר,
שֶׁדָּבָר בָּעוֹלָם לֹא נָהִיר.
נוּ,
דָּבָר לֹא אוֹסִיף. שׁוּם מִלָּה.
מֵעֵינְךָ הַיָּפָה הַכְּחֻלָּה,
כָּאן זוֹלֶגֶת דִּמְעָה עֲגֻלָּה.
יידיש
און אויב זיך פֿאַרטראַכטן
און אויב זיך פֿאַרטראַכטן, בין איך דאָך ניט איך,
עס זײַנען בלויז מײַנע דאָס קלייד און די שיך.
איך האָב אין מײַן פּנים דעם טאַטנס אַ שטריך,
דער מאַמעס אַ תּנועה, דער באָבעס אַרט גיין,
און, קאָן זײַן, דעם זיידנס געבוי פֿון די ציין –
בײַ יעדן פֿון זיי האָב איך עפּעס גענאַשט.
איך בין ווי אַ צעטל – געשיקט אין אַ פֿלאַש.
איך שווים אויף די ריזיקע כוואַליעס פֿון צײַט –
אַ גרוס פֿון די אָבֿות, וואָס זײַנען שוין ווײַט,
נאָר האָבן אַ זכר געלאָזן דורך מיר,
דורך מיר צו דעם הײַנט זיך געעפֿנט אַ טיר.
אַנישט וואָלט דער עבֿר דאָך ווערן דערשטיקט,
ווען פֿעלן ער וואָלט אין מײַן שטריך, אין מײַן בליק.
און וואָס פֿאַר אַ ווערט כ׳וואָלט דאַן האָבן אַליין,
ווען איך וואָלט פֿון ערגעץ ניט קומען צו גיין?
יידיש עברית
און אויב זיך פֿאַרטראַכטן
און אויב זיך פֿאַרטראַכטן, בין איך דאָך ניט איך,
עס זײַנען בלויז מײַנע דאָס קלייד און די שיך.
איך האָב אין מײַן פּנים דעם טאַטנס אַ שטריך,
דער מאַמעס אַ תּנועה, דער באָבעס אַרט גיין,
און, קאָן זײַן, דעם זיידנס געבוי פֿון די ציין –
בײַ יעדן פֿון זיי האָב איך עפּעס גענאַשט.
איך בין ווי אַ צעטל – געשיקט אין אַ פֿלאַש.
איך שווים אויף די ריזיקע כוואַליעס פֿון צײַט –
אַ גרוס פֿון די אָבֿות, וואָס זײַנען שוין ווײַט,
נאָר האָבן אַ זכר געלאָזן דורך מיר,
דורך מיר צו דעם הײַנט זיך געעפֿנט אַ טיר.
אַנישט וואָלט דער עבֿר דאָך ווערן דערשטיקט,
ווען פֿעלן ער וואָלט אין מײַן שטריך, אין מײַן בליק.
און וואָס פֿאַר אַ ווערט כ׳וואָלט דאַן האָבן אַליין,
ווען איך וואָלט פֿון ערגעץ ניט קומען צו גיין?
ואם אמציא
וְהִנֵּה אַמְצִיא שֶׁאֵינִי בַּנִּמְצָא.
מִמֶּנִּי? רַק שְׁתֵּי נַעֲלַיִם, חֻלְצָה.
קַו פָּנָיו שֶׁל אָבִי – בְּבֵרוּר בִּי נִמְצָא.
תְּנוּעַת פֶּה שֶׁל אִמִּי בִּי, כְּמוֹ סָבְתָא הַצַּעַד.
קַו שִׁנָּיו שֶׁל סָבִי בִּי נִכָּר בְּעֵת רַעַד.
מִכָּל אֶחָד נִשְׁנַשְׁתִּי מִלָּה, אוֹת אוֹ פָּסוּק
וְאַעֲבִיר זֹאת הָלְאָה כְּמוֹ פֶּתֶק בְּבַּקְבּוּק
אֲנִי שׂוֹחָה עַל גַּל הַזְּמַן וְהֶעָבָר אִתִּי.
דְּרִישַׁת שָׁלוֹם מִן הָאָבוֹת אֶשָּׂא פֹּה בִּדְמוּתִי.
הֵם מוֹסְרִים אֶת זִכְרָם בְּקַו אוֹר שֶׁאַתְוֶה
אֶת הַדֶּלֶת פּוֹתְחִים נִכְנָסִים לַהֹוֶה.
אַחֶרֶת? הֲרֵי הֶעָבָר לֹא קַיָּם.
אִלְמָלֵא זֶה הַחוּט שֶׁל עֵינַי בָּעוֹלָם.
וְאֵיזֶה מִין עֵרֶךְ הָיָה לִי הַיּוֹם
לוּלֵא הֵנָּה הִגַּעְתִּי מֵאֵיזֶה מָקוֹם?
עברית
ואם אמציא
וְהִנֵּה אַמְצִיא שֶׁאֵינִי בַּנִּמְצָא.
מִמֶּנִּי? רַק שְׁתֵּי נַעֲלַיִם, חֻלְצָה.
קַו פָּנָיו שֶׁל אָבִי – בְּבֵרוּר בִּי נִמְצָא.
תְּנוּעַת פֶּה שֶׁל אִמִּי בִּי, כְּמוֹ סָבְתָא הַצַּעַד.
קַו שִׁנָּיו שֶׁל סָבִי בִּי נִכָּר בְּעֵת רַעַד.
מִכָּל אֶחָד נִשְׁנַשְׁתִּי מִלָּה, אוֹת אוֹ פָּסוּק
וְאַעֲבִיר זֹאת הָלְאָה כְּמוֹ פֶּתֶק בְּבַּקְבּוּק
אֲנִי שׂוֹחָה עַל גַּל הַזְּמַן וְהֶעָבָר אִתִּי.
דְּרִישַׁת שָׁלוֹם מִן הָאָבוֹת אֶשָּׂא פֹּה בִּדְמוּתִי.
הֵם מוֹסְרִים אֶת זִכְרָם בְּקַו אוֹר שֶׁאַתְוֶה
אֶת הַדֶּלֶת פּוֹתְחִים נִכְנָסִים לַהֹוֶה.
אַחֶרֶת? הֲרֵי הֶעָבָר לֹא קַיָּם.
אִלְמָלֵא זֶה הַחוּט שֶׁל עֵינַי בָּעוֹלָם.
וְאֵיזֶה מִין עֵרֶךְ הָיָה לִי הַיּוֹם
לוּלֵא הֵנָּה הִגַּעְתִּי מֵאֵיזֶה מָקוֹם?
יידיש
צו אַ לידער־שרײַבערקע
דו ווילסט אָריגינעל זײַן אין די לידער,
נאָר עס באַקומט זיך בלויז אַ פּוסטער קנאַל…
די זון פֿאַרגייט, און זי וועט אויפֿגיין ווידער,
און קיינער זאָגט ניט, אַז עס איז באַנאַל.
אוממיטלבאַרקייט איז געוויס אַ ברכה,
נאָר ס׳טרעפֿט זיך אויך, אַז זי איז גאָרניט ווערט.
ניט אַלץ, וואָס ס׳איז אין קאָפּ אַרײַנגעקראָכן,
דאַרף ווערן דורך דער גאַנצער וועלט דערהערט.
בײַ רײַפֿע פֿרויען צושטאַנדן נערוועזע –
דאָס איז נאָך ווײַט ניט דיכטונג, ליבער פֿרײַנד.
דו וועסט מיך פֿרעגן, וואָס זשע איז פּאָעזיע –
אַזאַ מלאָכה, וואָס איז זעלטן הײַנט.
יידיש עברית
צו אַ לידער־שרײַבערקע
דו ווילסט אָריגינעל זײַן אין די לידער,
נאָר עס באַקומט זיך בלויז אַ פּוסטער קנאַל…
די זון פֿאַרגייט, און זי וועט אויפֿגיין ווידער,
און קיינער זאָגט ניט, אַז עס איז באַנאַל.
אוממיטלבאַרקייט איז געוויס אַ ברכה,
נאָר ס׳טרעפֿט זיך אויך, אַז זי איז גאָרניט ווערט.
ניט אַלץ, וואָס ס׳איז אין קאָפּ אַרײַנגעקראָכן,
דאַרף ווערן דורך דער גאַנצער וועלט דערהערט.
בײַ רײַפֿע פֿרויען צושטאַנדן נערוועזע –
דאָס איז נאָך ווײַט ניט דיכטונג, ליבער פֿרײַנד.
דו וועסט מיך פֿרעגן, וואָס זשע איז פּאָעזיע –
אַזאַ מלאָכה, וואָס איז זעלטן הײַנט.
למשוררת
מְקוֹרִית אַתְּ רוֹצָה לִהְיוֹת כְּשֶׁאַתְּ כּוֹתֶבֶת,
אַךְ מֵעֵטֵךְ רַק קוֹל חָלוּשׁ נִשְׁפָּךְ
הַשֶּׁמֶשׁ הַשּׁוֹקַעַת שׁוּב תִּזְרַח. הִיא מִסְתּוֹבֶבֶת
וְאִישׁ לָהּ לֹא יֹאמַר שֶׁהִיא בָּנָאלִית מִשּׁוּם-כָּךְ.
הַמֻּרְכָּבוּת בְּרָכָה הִיא, אֵין לַחֲשֹׁשׁ.
אַךְ גַּם קוֹרֶה שֶׁאֵין בָּהּ עֵרֶךְ רַב דַּוְקָא.
לֹא כָּל מָה שֶׁחוֹדֵר וּמְנַקֵּר בָּרֹאשׁ,
כָּל הָעוֹלָם חַיָּב לְהַאֲזִין לוֹ בִּשְׁקִיקָה.
הֵן כָּל אִשָּׁה עִתִּים תָּחוּשׁ בְּדִכָּאוֹן נוֹרָא,
וְהִיא תִּכְתֹּב. אַךְ לֹא תָּמִיד זֶה שִׁיר, בֵּינֵינוּ.
אִם כֵּן, תִּשְׁאַלְנָה, מַהִי בֶּאֱמֶת שִׁירָה?
זוֹ מְלָאכָה דֵּי נְדִירָה בִּתְקוּפָתֵנוּ.
עברית
למשוררת
מְקוֹרִית אַתְּ רוֹצָה לִהְיוֹת כְּשֶׁאַתְּ כּוֹתֶבֶת,
אַךְ מֵעֵטֵךְ רַק קוֹל חָלוּשׁ נִשְׁפָּךְ
הַשֶּׁמֶשׁ הַשּׁוֹקַעַת שׁוּב תִּזְרַח. הִיא מִסְתּוֹבֶבֶת
וְאִישׁ לָהּ לֹא יֹאמַר שֶׁהִיא בָּנָאלִית מִשּׁוּם-כָּךְ.
הַמֻּרְכָּבוּת בְּרָכָה הִיא, אֵין לַחֲשֹׁשׁ.
אַךְ גַּם קוֹרֶה שֶׁאֵין בָּהּ עֵרֶךְ רַב דַּוְקָא.
לֹא כָּל מָה שֶׁחוֹדֵר וּמְנַקֵּר בָּרֹאשׁ,
כָּל הָעוֹלָם חַיָּב לְהַאֲזִין לוֹ בִּשְׁקִיקָה.
הֵן כָּל אִשָּׁה עִתִּים תָּחוּשׁ בְּדִכָּאוֹן נוֹרָא,
וְהִיא תִּכְתֹּב. אַךְ לֹא תָּמִיד זֶה שִׁיר, בֵּינֵינוּ.
אִם כֵּן, תִּשְׁאַלְנָה, מַהִי בֶּאֱמֶת שִׁירָה?
זוֹ מְלָאכָה דֵּי נְדִירָה בִּתְקוּפָתֵנוּ.
יידיש
קיין האָניק וועט ניט זײַן
וווּ נעמט מען כּוח
און וווּ נעמט מען מיטלען
די גײַציקע באַקרוינען און באַטיטלען?!
ווײַל יעדער וויל – ניט ווייניקער ניט מערער –
ווי זײַן אַ נבֿיא,
צי, אין ערגסטן פֿאַל, אַ לערער.
און וואָס צו לערנען וועט ער שוין געפֿינען! –
אויף פּראָסטע פֿליגן וועט ער זאָגן – ס׳זײַנען בינען,
כּדי אַליין צו זײַן אַ בלום, וואָס אים באַקלעפּן,
פֿאַרשטייט זיך, בינען, וועלכע זאַפֿטן שעפּן.
און זיי, די נימאסע געמיינע פֿליגן,
זיי וועלן זײַן אים דאַנקבאַר פֿאַר דעם ליגן
און זשומען איבערדריסיק און איינטאָניק.
און מער ניט איינס –
עס וועט ניט זײַן קיין האָניק.
יידיש עברית
קיין האָניק וועט ניט זײַן
וווּ נעמט מען כּוח
און וווּ נעמט מען מיטלען
די גײַציקע באַקרוינען און באַטיטלען?!
ווײַל יעדער וויל – ניט ווייניקער ניט מערער –
ווי זײַן אַ נבֿיא,
צי, אין ערגסטן פֿאַל, אַ לערער.
און וואָס צו לערנען וועט ער שוין געפֿינען! –
אויף פּראָסטע פֿליגן וועט ער זאָגן – ס׳זײַנען בינען,
כּדי אַליין צו זײַן אַ בלום, וואָס אים באַקלעפּן,
פֿאַרשטייט זיך, בינען, וועלכע זאַפֿטן שעפּן.
און זיי, די נימאסע געמיינע פֿליגן,
זיי וועלן זײַן אים דאַנקבאַר פֿאַר דעם ליגן
און זשומען איבערדריסיק און איינטאָניק.
און מער ניט איינס –
עס וועט ניט זײַן קיין האָניק.
שום דבש לא יהיה
אֶמְצָעִים וְכֹחוֹת מֵהֵיכָן, יֵשׁ לִתְהוֹת
לַכִּילַי לָתֵת תֹּאַר וְכֶתֶר?
כָּל אֶחָד רַק נָבִיא הוּא רוֹצֶה לִהְיוֹת,
אוֹ מוֹרֶה. אוֹ לִזְכּוֹת בִּזְכוּת יֶתֶר.
תּוֹךְ דַּקָּה יְלַמֵּד, אֵין לוֹ קֹשִׁי בִּכְלָל.
כָּל זְבוּבוֹן יַהֲפֹךְ לִדְבוֹרָה אִישׁ חָצוּף
הוּא עַצְמוֹ יִהְיֶה פֶּרַח נוֹצֵץ וּמְסֻלְסָל,
הַדְּבוֹרִים אָז מִמֶּנּוּ תָּמוֹצְנָה הַצּוּף.
זְבוּבוֹנִים מַגְעִילִים מִסְּבִיבוֹ בַּכִּתָּה.
הֵם יוֹדוּ עַל הַשֶּׁקֶר בְּלֵב חַם, נִרְגָּשׁ.
זִמְזוּמָם הַמַּרְגִּיז יְעוֹרֵר בְּעָתָה,
אַךְ דָּבָר לֹא יָפִיקוּ. אַף אֵגֶל שֶׁל דְּבַשׁ.
עברית
שום דבש לא יהיה
אֶמְצָעִים וְכֹחוֹת מֵהֵיכָן, יֵשׁ לִתְהוֹת
לַכִּילַי לָתֵת תֹּאַר וְכֶתֶר?
כָּל אֶחָד רַק נָבִיא הוּא רוֹצֶה לִהְיוֹת,
אוֹ מוֹרֶה. אוֹ לִזְכּוֹת בִּזְכוּת יֶתֶר.
תּוֹךְ דַּקָּה יְלַמֵּד, אֵין לוֹ קֹשִׁי בִּכְלָל.
כָּל זְבוּבוֹן יַהֲפֹךְ לִדְבוֹרָה אִישׁ חָצוּף
הוּא עַצְמוֹ יִהְיֶה פֶּרַח נוֹצֵץ וּמְסֻלְסָל,
הַדְּבוֹרִים אָז מִמֶּנּוּ תָּמוֹצְנָה הַצּוּף.
זְבוּבוֹנִים מַגְעִילִים מִסְּבִיבוֹ בַּכִּתָּה.
הֵם יוֹדוּ עַל הַשֶּׁקֶר בְּלֵב חַם, נִרְגָּשׁ.
זִמְזוּמָם הַמַּרְגִּיז יְעוֹרֵר בְּעָתָה,
אַךְ דָּבָר לֹא יָפִיקוּ. אַף אֵגֶל שֶׁל דְּבַשׁ.
